Over asbest

No Time to Waste! Asbest is massaal aanwezig in het Vlaamse leefmilieu. Het materiaal vormt echter een ernstig risico voor onze gezondheid. Hoe maken we onze leefomgeving asbestveilig?

Contacteer ons

De geschiedenis van asbest

Asbest is afkomstig van een aantal minerale asbestgesteenten die vrij in de natuur zijn te vinden. Niet in België maar wel bijvoorbeeld in Canada, Brazilië, China Afrika en enkele Oost-Europese landen.
De naam “ asbestos ” komt uit het Grieks “ Amiantus ” wat onbrandbaar, onverwoestbaar betekent. Reeds 4000 jaar geleden werd asbest reeds gebruikt. Vooral in textieltoepassingen bijvoorbeeld bij rituelen. Zo gaat het verhaal dat Karel de Grote ( 747 -814 na Chr. ), keizer van het Heilige Roomse rijk, asbesttextiel gebruikte om een tafelkleed in de lucht te gooien dat onbrandbaar bleek.

Vanaf het einde van de 19de eeuw worden de positieve eigenschappen van asbest gebruikt in onderdelen van machines en constructies en tevens verwerkt in bouwmaterialen. Een bekend voorbeeld hiervan is asbestcement dat voor het eerst vervaardigd werd door “Eternit”. België was vooral actief bij de verwerking van asbest in bouwmaterialen zoals dakpanelen, dakconstructies en vloerbekledingen. Andere bekende Belgische producenten waren Scheerders-Van Kerckhove, Alfit, Modernit Johns-Manville en Coverit. Tot het einde van de eerste wereldoorlog was de massaproductie van deze firma’s vooral gericht op export. De heropbouw van ons land na 1918 zorgde ervoor dat de asbestproductie piekte en zich meer en meer richtte op de interne markt. Een tweede piek volgde na de 2de W.O. .

De jaren ‘70 waren topjaren voor asbestgebruik. Vanaf het einde van de jaren ’70 begint er stilaan door de Belgische overheid een aantal maatregelen te worden opgelegd om werknemers te beschermen tot er uiteindelijk een verbod voor de productie en gebruik komt.

Asbest is afkomstig van een aantal minerale asbestgesteenten die vrij in de natuur zijn te vinden. Niet in België maar wel bijvoorbeeld in Canada, Brazilië, China Afrika en enkele Oost-Europese landen. De naam “ asbestos ” komt uit het Grieks “ Amiantus ” wat onbrandbaar, onverwoestbaar betekent. Reeds 4000 jaar geleden werd asbest reeds gebruikt. Vooral in textieltoepassingen bijvoorbeeld bij rituelen. Zo gaat het verhaal dat Karel de Grote ( 747 -814 na Chr. ), keizer van het Heilige Roomse rijk, asbesttextiel gebruikte om een tafelkleed in de lucht te gooien dat onbrandbaar bleek....

Vanaf het einde van de 19de eeuw worden de positieve eigenschappen van asbest gebruikt in onderdelen van machines en constructies en tevens verwerkt in bouwmaterialen. Een bekend voorbeeld hiervan is asbestcement dat voor het eerst vervaardigd werd door “Eternit”. België was vooral actief bij de verwerking van asbest in bouwmaterialen zoals dakpanelen, dakconstructies en vloerbekledingen. Andere bekende Belgische producenten waren Scheerders-Van Kerckhove, Alfit, Modernit Johns-Manville en Coverit. Tot het einde van de eerste wereldoorlog was de massaproductie van deze firma’s vooral gericht op export. De heropbouw van ons land na 1918 zorgde ervoor dat de asbestproductie piekte en zich meer en meer richtte op de interne markt. Een tweede piek volgde na de 2de W.O. . De jaren ‘70 waren topjaren voor asbestgebruik. Vanaf het einde van de jaren ’70 begint er stilaan door de Belgische overheid een aantal maatregelen te worden opgelegd om werknemers te beschermen tot er uiteindelijk een verbod voor de productie en gebruik komt.Lees meer >

Asbest is massaal aanwezig in Vlaanderen

De bouwsector gebruikte asbest vanaf 1955 tot in de jaren 90 van de vorige eeuw. Tot in 1998 werd het materiaal toegepast in dak- en gevelbekleding. Asbest was lang populair voor zijn isolerende, brand- en condenswerende eigenschappen. Het materiaal was sterk, bestand tegen hoge temperaturen en bovendien goedkoop. Asbest werd daarom, al dan niet met een bindmiddel, verwerkt tot een groot aantal bouwmaterialen.

Asbest is gevaarlijk

Asbest is lang geroemd en gebruikt omwille van zijn positieve eigenschappen. Helaas hangt het grootste nadeel van asbest samen met serieuze gezondheidsrisico’s. Een belangrijke eigenschap van asbest is dat het zich kan splitsen in zeer kleine vezels. Die kleine vezels kunnen vrijkomen bij beschadiging of een slechte staat van het product, en kunnen zo worden opgenomen door het lichaam door inademing en door inslikking. Na de eerste W.O. zijn er reeds verschillende medische publicaties verschenen omtrent de gezondheidsrisico’s en de nadelige effecten die asbestvezels in de longen kunnen veroorzaken. In de jaren ’60 werd ook het verband gelegd tussen asbest en longkanker.

Volgens de berekeningen van OVAM zitten deze schadelijke stoffen in meer dan 3500 verschillende toepassingen en in ruim 2,8 miljoen woningen in Vlaanderen. Asbest vind je in dak- en gevelbekleding, rond (nuts)leidingen, in tegels en vloerbekleding, zelfs in machines en verwarmingsketels.

Scholen
114.000 ton

Huizen en appartementen
865.000 ton

Land- en tuinbouw
518.000 ton

Bedrijven
689.000 ton

Overheid
689.000 ton

2.329.000 ton

Nutsleidingen (ondergronds)
40.000 ton

Bron: Ovam

Asbestveilig Vlaanderen

De Vlaamse Regering wil onze leefomgeving uiterlijk tegen 2040 asbestveilig maken. Hiermee wordt bedoeld: enkel asbesttoepassingen in goede staat mogen nog aanwezig zijn. Daarom wordt het aanwezige asbest in kaart gebracht in alle Vlaamse gebouwen en woningen gebouwd voor 2001. Dat resulteert allereerst in een inventarisatieplicht bij verkoop vanaf 23 november 2022. Vanaf 2032 is iedere gebouweigenaar verplicht om een geldig asbestattest te bezitten.

Het bredere beleid rond asbestinventarisatie

Dit plan van aanpak maakt deel uit van een breder beleid:

Klimaat: risicovolle asbesttoepassingen in daken, gevels of rondom stookinstallaties verwijderen spoort aan tot een energiezuinige renovatie
Circulaire bouw: gevaarlijke stoffen uit sloopmaterialen verwijderen is essentieel om (schone) sloopmaterialen terug in de kringloop te brengen
Ruimtelijke ordening: oude, asbesthoudende gebouwen slopen zorgt voor nieuwe ruimte
Wonen: asbestveilig wonen maakt een onderdeel uit van de basiswoonkwaliteit